آشنایی با استانداردهای مختلف دو شاخه و پریز در کشورهای مختلف دنیا

در عصر حاضر دیگر نمی توان کسی را پیدا کرد که در طول شبانه‌روز سروکارش با وسایل الکترونیکی و برقی نباشد.

برای اکثریت ما تصور دنیای بدون وسایل برقی بسیار دشوار و گاها ناممکن است.

کافی است تنها چند ساعت از یک شبانه روز، قطعی برق داشته باشید تا متوجه شوید ما به وسایل الکترونیکی و برقی چقدر وابسته شده‌ایم. اما برای استفاده از تمامی وسایل برقی مثل کامپیوترو لپ تاپ ، تلویزیون، تلفن های و تبلت ها ،یخچال و ماشین لباسشویی و لامپ ‌های روشنایی و ... که روزبه‌روز متنوع‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند حضور یک چیز مسلم است؛ کلید و پریز.

به احتمال زیاد برای شما هم پیش آمده که پس از خرید یک وسیلۀ برقی الکترونیکی در ایران، مثل لپ تاپ یا تلفن همراه، با کابل برقی رو به رو شوید که با پریزهای معمول ما در ایران سازگار ندارد.در چنین شرایطی می توان با استفاده از یک مبدل این مشکل را حل کرد.

اما اگر برای یک سفر کاری یا تفریحی به کشورهای دیگر جهان سفر کنید ممکن است با مشکلات بیشتری برای استفاده از وسایل برقی خود بر بخورید. چرا که کشورهای مختلف استانداردهای ویژه‌ای برای پریزها و ولتاژهای وسایل برقی دارند و بنابراین ممکن است در چنین شرایطی دیگرمشکل تنها با خرید یک مبدل ساده حل نشود زیرا مشکل اصلی ولتاژ متفاوت است، در چنین شرایطی شاید لازم باشد از یک مبدل ولتاژ نیز در کنار مبدل خود استفاده کنید. به طور مثال پریزهای برق آمریکای شمالی معمولاً نیروی ۱۲۰ ولت ۶۰ هرتز را فراهم می‌آورند. درحالی‌که خروجی پریز در اروپا ۲۳۰ ولت و ۵۰ هرتز است. در ایران خودمان هم برق ۲۲۰ ولتی ۵۰ هرتزی در سیم‌ها جریان دارد.

هنگامی قصد سفر به کشور دیگری را دارید، تنها تبدیل ارز و تفاوت های زبانی نیستند که موجب نگرانی تان خواهند شد. شما هم چنین باید دربارۀ تفاوت شکل دو شاخه، پریزها و ولتاژ برق در کشورهای مختلف هم دقت لازم را داشته باشید. زیرا متأسفانه در حال حاضر هنوز یک استاندارد یکسان و جهانی در همۀ جای دنیا برای ولتاژ وپریزهای برقی حکم فرما نیست.

بنابراین ممکن است در ادامۀ سفر، امکان استفاده از ابزارهای الکتریکی همراه تان را نداشته باشید. و یا حتی بدتر آن که، با اتصال آن ها به پریزهای نا آشنا باعث آسیب به وسیلۀ الکترونیکی خود شوید.

روش اجرای نور مخفی

ریسه ها روشنایی های باریک و بلندی هستند که به عنوان تزیینات روشنایی به کار می روند. این محصولات دارای انواع مختلفی بوده که می توان در شرایط و موقعیت های مختلفی از آن ها استفاده کرد. می توان ریسه را برای روشن کردن پله ها، سقف های کاذب، لبه باغچه ها و ... به کار برد. شکل زیر استفاده از این محصول به عنوان نور مخفی در زیر پله ها را نشان می دهد. امروزه انواع ریسه ال ای دی نسبت به ریسه هایی که مصرف انرژی بیشتری دارند مورد توجه قرار گرفته و در تزئینات و نورپردازی فضا بیشتر به کار می روند.

استفاده از این نوع روشنایی ها در اماکنی مانند هتل ها، منازل مسکونی، فروشگاه ها و مراکز مذهبی امکان پذیر است. به کار بردن ریسه ها به صورت مخفی می تواند باعث جذابیت و زیبایی بیشتر محیط باشد. هم چنین این محصول دارای انعطاف پذیری بالایی است که همین مورد آن را برای استفاده در شرایط مختلف محیا می سازد، با دارا بودن این ویژگی امکان قرار گیری آن در موقعیت های مختلف فراهم است. انواع نواری آن را نیز می توان به عنوان نور مخفی در گچ بری های ساختمان به کار برد و از آن جا که در رنگ های مختلفی موجود می باشند، می توان آن ها را با فرم ها و موقعیت های مختلفی هماهنگ کرد. ریسه ها نور هایی غیر مستقیم ایجاد می کنند و می تواند تاثیر بسزایی در زیبایی محیط داشته باشند.

از دیگر مزایای این تولیدات هوشمندانه و ظریف می توان به این مورد اشاره داشت که امکان کنترل روشن و یا خاموش بودن آن ها با استفاده از یک ریموت کنترل وجود دارد. با استفاده از ریموت کنترل ها می توانید شرایط روشنایی و همین طور رنگ ریسه ال ای دی (در صورت چند رنگ بودن آن) را تنظیم نمایید. نکته دیگر این که می توان برخی از انواع ضد آب را که محافظت شده نیز هستند، در فضای خارجی به کار برد. همچنین این نوع می توانند ضد نفوذ گرد و غبار نیز باشند.

انواع ریسه:

به طور کلی این فرم از روشنایی به دو دسته کلی ریسۀ شلنگی و ریسه نواری تقسیم می گردند. نوع شلنگی با توجه به نوع روشنایی و مواد سازنده، دارای دسته های مختلفی هستند:

ریسۀ شلنگی معمولی:

روشنایی این گروه که نوع قدیمی تر آن ها به شمار می روند، شبیه به لامپ های رشته ای است و ویژگی های همان لامپ ها را دارند. این روشنایی ها میزان مصرف برق بالایی دارند و همین طور گرمای زیادی نیز تولید می کنند. رنگ های مختلف ریسه شلنگی معمولی، به واسطه استفاده از شلنگ های رنگی است و خود لامپ نقشی در ایجاد رنگ ندارد. بسته های آن به اندازۀ 100 متر می باشد اما برش های آن یک متری خواهد بود.

ریسۀ شلنگی LED یا ریسۀ ال ای دی:

در ریسۀ شلنگی LED از لامپ های ال ای دی برای روشنایی استفاده می گردد. همان طور که می دانید انواع لامپ ال ای دی مصرف برق مناسبی دارند و می توان از آن ها در هر فضایی استفاده نمود. به علاوه لامپ های ال ای دی به کار رفته در ساخت این محصول گرمای زیادی تولید نمی کنند. به علاوه بر خلاف نوع معمولی، رنگ های متفاوت آن به واسطه وجود لامپ های رنگی درون آن می باشد. این دسته تنها درصورت روشن شدن رنگ خود را به نمایش می گذارند که استفاده از آن در تزیین در منازل، ویترین فروشگاه ها و... مناسب است. ریسۀ ال ای دی شلنگی دارای ریموت نیست و کنترل روشن و خاموش بودن آن به طور دستی انجام می گیرد. هم چنین برای استفاده از آن باید توجه داشت که در اندازه های 2 متری موجود هستند و سفارش آن باید به صورت زوج (مضربی از عدد دو) صورت گیرد.

ریسۀ شلنگی فلکسی:

تفاوت عمدۀ و ویژه ریسۀ فلکسی با دیگر انواع آن در این است که بر خلاف دیگر محصولات این مجموعه، نور ایجاد شده توسط آن نقطه نقطه نیست و به شکل یک دست دیده می شود. یکنواخت بودن نور فلکسی می تواند نقش مهمی در زیباتر دیده شدن آن داشته باشد. این روشنایی فلکسی قابل استفاده برای سقف ها نیست و در اماکن دیگر به کار می رود و استفاده از آن در زیر پل ها، برای نمای ساختمان ها و ... امکان پذیر است. ضد آب بودن و همین طور طول عمر بالای آن می تواند این محصول را به گزینه ای مناسب برای انتخاب در هر شرایطی تبدیل کند. هم چنین بر خلاف دیگر موارد معرفی شده که به صورت مخفی به کار می روند، یک نواخت بودن نور ریسۀ فلکسی می تواند آن را برای استفاده به عنوان نقش یا طرحی خاص نیز به کار برد. هم چنین می توان با استفاده از آن نوشته ای روی دیوار ایجاد کرد. قطر بدنه این محصول 1×2 سانتی متر است.

ریسۀ شلنگی نئون فلکسی:

ریسۀ شلنگی نئون فلکسی گران ترین مورد در نوع خود به شمار می آید، به مانند ریسۀ فلکسی قابل استفاده به صورت سقفی نبوده و برای نمای ساختمان ها به کار می رود. این محصول نیز نور یکنواخت ایجاد می کنند که نقطه نقطه نبودن نور آن باعث می شود استفاده از آن در شرایط ویژه و خاص امکان پذیر باشد. یک دست بودن نور ایجاد شده توسط این مدل از ریسه ال ای دی آن را بسیار جالب و مفید می سازد به این ترتیب که می توان از آن در ساخت المان و نوشته ای خاص استفاده کرد. در نوع نئون فلکسی در هر یک متر جای خاصی برای برش قرار دارد و به این ترتیب می توان هر ابعادی از آن را به سادگی استفاده نمود.

ریسۀ شلنگی SMD:

ریسۀ شلنگی اس ام دی یکی از بهترین انواع در نوع خود است که در ساخت آن از لامپ های SMD استفاده شده است. این لامپ دارای آی سی هایی با پایه کوتاه است. این پایه ها با استفاده از لحیم کاری بدون استفاده از سوراخ بر روی بورد نصب می گردند و با عبور جریان برق می توانند نور مناسبی را توزیع کنند. روشنایی اس ام دی به شکل چهار گوش هایی ظریف در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و تشکیل یک مجموعه کامل را می دهند. ریسه های اس ام دی مصرف برق بسیار پایین (حتی پایین تر از ال ای دی ها) دارند و به این ترتیب می توان به راحتی و بدون دغدغه مصرف برق از آن استفاده کرد. همچنین می توان این محصول را مجهز به ریموت کنترل نیز نمود که در این صورت روشن و خاموش کردن آن به سادگی امکان پذیر می باشد. همین طور نوع روشنایی و دفعات روشن و خاموش شدن آن ها نیز با استفاده از این ریموت ممکن است.

ریسه های شلنگی اس ام دی در دو نوع اصلی موجود می باشند. نوع اول آن ها رنگی ثابت دارند که تغییر نمی کند. اما نوعی دیگر از آن که به هفت رنگ معروف است، قابلیت تبدیل شدن به رنگ های مختلفی را دارد. یعنی می توان از یک نوار باریک با رنگ ها متعدد استفاده کرد. ریموت دار بودن آن نیز می تواند سهولت در تغییر رنگ آن را نیز فراهم کند. بسته های ریسه شلنگی smd به اندازه 100 متر است،  برش های آن به صورت 1 متری صورت می گیرد و دارای سطح مقطع مربعی هستند.

ریسۀ نواری SMD:

این نوع از روشنایی اس ام دی بر خلاف نوع شلنگی دارای قطر زیادی نیستند و به صورت نواری و باریک به فروش می رسند. اندازه طول آن تا 5 متر و یا نهایتا تا 10 متر است، اما این امکان وجود دارد که تا اندازه 3 سانتی متری نیز جدا شود. با استفاده از لحیم کاری می توان از روشنایی این ریسه نواری به سادگی استفاده کرد.

ریسۀ تک لاین و دولاین:

می توان از این مدل روشنایی به صورت یک یا دو لاین استفاده نمود. تمامی موارد معرفی شده در بالا از نوع تک لاین هستند. اما برخی از انواع LED و SMD می توانند دو لاین نیز باشند. این محصولات از دو رشته روشنایی تشکیل شده اند و به نام ریسه مکعبی نیز شناخته می شوند. نکته مهم اینکه ریسه دو لاین SMD بر خلاف دیگر نوع تک لاین آن، نمی تواند RGB باشند و به صورت تک رنگ عرضه می شوند. همان طور که مشخص است نوع دو لاین این نوع روشنایی از شدت نور بیشتری برخوردار هستند. تصویر زیر نشان دهنده نوع دو لاین این محصول است.

آموزش نصب جعبه مینیاتوری

جعبه فیوز یا تابلو برق انتهای یا تابلو برق واحدها هر سه اسم‌هایی هستند که برای جعبه فیوز به کار می‌روند، جعبه فیوز از قسمت‌های مهم در برق ساختمان است که در داخل هر واحد ساختمانی و معمولاً در ورودی واحد نصب می‌شود، سرخط تمام مصرف کننده‌های یک واحد مسکونی از آن تغذیه می‌شود، و در نقشه‌های برق ساختمان آن را با علامت اختصاری DP نشان می‌دهند.

جعبه مینیاتوری امروزه در تمامی ساختمان ها به دلیل نظم ایجاد شده در سیم کشی برق مورد استفاده قرار می گیرد. در گذشته  اغلب سیم کشی ها به روش جعبه تقسیم  بوده  است  که یکی از معایب این روش آشفتگی ظاهری در سیم ها ی مور استفاده می باشد. با استفاده از جعبه مینیاتورها، تمامی واحدهای یک ساختمان از یک منبع برای تأمین برق  استفاده می کنند. قاب مینیاتوری را می توان در راهرو و یا درب ورودی واحد نصب کرد.

تا چند سال قبل در ساختمان‌های مسکونی خبری از جعبه فیوز نبود و به روش جعبه تقسیم سیم کشی منازل انجام می‌شد. ولی از آن جا که جعبه فیوز مزیت‌های زیادی را با خود آورد. استفاده از آن فراگیر و حتی مقررات برق ساختمان استفاده از آن را الزامی کرد. بزرگترین مزیت جعبه فیوز این است که در صورت ایجاد مشکل در یک سرخط، تنها آن مسیر از مدار خارج می شود و برق بقیه مسیرها قطع نمی‌شود.

از آن جایی که سر خط همه مصرف کننده ها به آن منتهی می‌شود. پس این قسمت تأمین‌کنندۀ برق تمام اجزای یک واحد مسکونی است. برق ورودی به جعبه فیوز توسط یک کابل ۳ در ۴ -برای کنتورهای ۲۵ آمپر- یا یک کابل ۳ در ۶ -برای کنتورهای ۳۲ آمپر- از تابلو کنتور اصلی تامین می‌شود.

وقتی گفته می‌شود که یک جعبه فیوز هشت‌تایی است، یعنی این جعبه فیوز گنجانیش نصب ۸ فیوز مینیاتوری را دارد. جعبه فیوزها در هر سایزی که بخواهید در بازار موجودند، ولی در برق ساختمان بیشتر از نوع ۸ تایی تا ۱۲ تایی استفاده می‌شود.

نقشۀ سیمک شی و سربندی جعبه فیوز:

نقشۀ نصب فیوزهای مینیاتوری در تصویر زیر آمده است. نقشه فیوزهای فشنگی و فیوزهای اتوماتیک هم دقیقاً به همین شکل  است.

به خاطر شلوغ نشدن نقشۀ بالا ادامۀ سیم ارت رسم نشده است. کافی است تمام سیم های ارتی که به داخل جعبه فیوز می آید را با شمش ارت - شینۀ ارت - به سیم ارت اصلی وصل کنید. 

نکته: 

ورودی و خروجی در کلیدهای مینیاتوری مهم نیست، یعنی مهم نیست که ورودی از بالای فیوز باشد یا از پایین. ولی در استانداردهای برق ساختمان آمده است که ورودی را از بالای کلید مینیاتوری و خروجی از پایین فیوز باشد.

فیوز یا همان کلید محافظ جان که کم کم دارد جای خود را در برق ساختمان باز می کند، علاوه بر اضافه بار و اتصال کوتاه، می تواند از برق گرفتگی، شوک الکتریکی، جریان نشتی و افزایش ولتاژ هم از مدار شما محافظت کند.

این فیوز ها ۲ ورودی و ۲ خروجی دارند. چون علاوه بر سیم فاز، سیم نول هم به فیوز محافظ جان وصل می شود. نقشه نصب فیوز محافظ جان در پایین رسم شده است.

می بینید که فاز و نول از قسمت بالای کلید محافظ جان وارد شده و از قسمت پایین خارج می شود. ولی برای فیوزهای مینیاتوری و فشنگی اینکه ورودی از بالا باشد یا پایین، مهم نیست.

نکته: 

در مقررات جدید مبحث ۱۳ آمده است که نصب یک عدد فیوز اصلی، قبل از کلید محافظ جان الزامی است. یعنی در تصویر بالا بایستی یک عدد فیوز مینیاتوری ۳۲ آمپر قبل از محافظ جان نصب شود.

 حال به سراغ این موضوع می رویم که، ظرفیت فیوزهایی که در جعبه فیوز استفاده می کنیم، چقدر باید باشد؟ یا فیوزهای جعبه فیوز باید چند آمپر باشند؟

* برای سرخط روشنایی ها از فیوز ۱۰ آمپر نوع B استفاده کنید. (B10)

* برای سرخط پریز های آشپزخانه از فیوز ۱۶ آمپر نوع C استفاده کنید. (C16)

* برای سرخط پریزهای پذیرایی و اتاق خواب از فیوز ۱۶ آمپر نوع C استفاده کنید. (C16)

* برای فیوز اصلی از نوع ۲۵ یا ۳۲ آمپر -بسته به آمپراژ کنتور- استفاده کنید. فیوز اصلی هم می تواند نوع B و هم می تواند نوع C انتخاب شود. ولی بهتر است که نوع B انتخاب شود زیرا معمولاً در کنتورهای برق از فیوزهای نوع C استفاده می‌شود، و بهتر است که فیوز پایین دست آن (یعنی همان فیوز اصلی داخل جعبه فیوز) از نوع B انتخاب شود تا در صورت بروز اتصالی، اول فیوز داخل جعبه فیوز بپرد.

* کلید محافظ جان باید با فیوز اصلی هم آمپر باشند. یعنی اگر فیوز اصلی ۳۲ آمپر است، محافظ جان هم باید ۳۲ آمپر باشد.

* برای سرخط کولر آبی از فیوز ۱۶ آمپر نوع C استفاده کنید. (C16)

اصطلاحات فنی مربوط به محصولات روشنایی – مثل یک متخصص صحبت کنید!

این روزها دیگر کمتر از معیار وات برای سنجش و مقایسه میزان قدرت روشنایی لامپ‌ها استفاده می‌شود، در عوض این ویژگی را با معیار لومن اندازه گیری می‌نماییم. در ادامه با معرفی اصطلاحات فنی مربوط به انواع محصولات روشنایی به شما این اعتماد به نفس را می‌دهد تا مانند یک متخصص در این زمینه صحبت کنید!‌‌ ‌

لامپ 40 وات، 60 وات و یا 100 وات؛ دیگر روزهایی را که لامپ ها را با واحد وات می‌سنجیدیم و مقایسه می‌کردیم فراموش کنید! قواعد نام‌گذاری جدیدی در این زمینه از تابستان سال 2011 ایجاد شده است که طی آن برچسب‌های معرف لامپ‌ها کاملا تغییر کرده است و شامل اصطلاحات تخصصی و پارامترهای کامل‌تری شده که ممکن است به گوش همه نخورده باشد. دانستن این ویژگی‌ها درباره لامپ‌ها به انتخابی دقیق‌تر و مناسب‌تر منجر می‌شود. در سیستم جدید معیار اصلی روشنایی لامپ‌ها را با میزان شار نوری خروجی آن‌ها می‌سنجند که واحد آن لومن (Lm) است. علاوه بر این در جدولی که بر روی جعبه لامپ‌ها چاپ می‌شود اطلاعاتی از قبیل آهنگ مصرف انرژی به وات و طول عمر لامپ به ساعت درج می‌شود.‌ ‌

مانند جدول اطلاعات ارزش غذایی که بر روی محصولات غذایی چاپ می‌شود، لامپ‌ها نیز دارای جدولی مشابه هستند که اطلاعات روشنایی لامپ را به مشتریان اطلاع می‌دهد. این جدول‌ها باید حتما شامل اطلاعات زیر باشند:‌ ‌

* شار نوری خروجی به لومن

* هزینه سالانه مصرف انرژی

* طول عمر مفید مورد انتظار

* رنگ نور (که اشاره به گرم یا سرد بودن نور داشته و با معیار دمای رنگ نیز شناخته می‌شود)

* آهنگ مصرف انرژی به وات

* اشاره به اینکه لامپ حاوی جیوه هست یا خیر

علاوه بر این جدول، بر روی هر لامپ میزان شار نوری به لومن و میزان جیوه موجود در آن نیز باید مستقیما درج شود. در ادامه به فرق بین لومن و وات و مفاهیم آن‌ها می‌پردازیم.

شار نوری خروجی (لومن):

از لحاظ فنی یک لومن نسبت شار نوری به مدت زمان اندازه‌گیری آن است. برای این‌که بتوان درک بهتری از مفهوم میزان درخشش لامپ و مقایسه آن‌ها با یکدیگر داشت، می‌توان گفت که یک لامپ حبابی 40 وات معمولی قادر است روشنایی معادل 500 لومن تولید کند. در عمل 500 لومن حداقل میزان روشنایی محسوب می‌شود که برای مطالعه کردن مناسب می‌باشد.

آهنگ مصرف انرژی (وات):

در واقع میزان شار نوری ارتباطی با آهنگ مصرف انرژی لامپ ندارد. انواع مختلف لامپ، متناسب با تکنولوژی ساختشان، می‌توانند یک میزان درخشندگی و روشنایی را با مصرف مقادیر مختلف انرژی تولید کنند. فرض کنید یک لامپ حبابی 40 وات معمولی همانطور که از نامش پیداست، 40 وات انرژی مصرف می‌کند تا بتواند روشنایی معادل 500 لومن را تولید کند. برای تولید تقریبا همین میزان روشنایی (450 لومن)، یک لامپ LED تنها 8 وات انرژی و یک لامپ کم مصرف (CFL) 9 وات انرژی مصرف می‌کند. بنابراین پارامتر آهنگ مصرف انرژی نیز معیار مهم دیگری برای انتخاب لامپ‌ها می‌باشد. آهنگ انرژی مصرف شده در واقع توان اکتیو لامپ را اندازه‌گیری می‌کند.

حال که با تعاریف این دو پارامتر اصلی آشنا شدیم به توضیح سایر اصطلاحات فنی لامپ‌ها می‌پردازیم.

طول عمر (ساعت):

احساس می‌کنید همیشه در حال تعویض لامپ‌های سوخته هستید؟! پس حتماً اطلاعات کافی و درستی درباره پارامتر طول عمر مورد انتظار از لامپ مورد استفاده‌تان ندارید. میزان تقریبی طول عمر لامپ معیاری مهم است که بر روی جعبه حک می‌شود. این پارامتر یک عدد میانگین از طول عمر را می‌دهد که نتیجه حاصل از تست‌های مهندسین است. به عنوان نمونه همان 3 لامپی که در گذشته ذکر شد را مقایسه می‌کنیم. یک لامپ حبابی 40 وات معمولی با شار نوری 500 لومن به طور میانگین طول عمری معادل 1000 ساعت دارد، در حالی که طول عمر یک لامپ LED با همان میزان شار نوری (450 لومن) 25000 ساعت می‌باشد. این پارامتر در یک لامپ کم مصرف (CFL) با همان میزان درخشندگی نزدیک به 8000 ساعت می‌رسد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که لامپ‌های LED با 25 برابر و لامپ‌های کم مصرف با 8 برابر به ترتیب بیش‌ترین طول عمر را نسبت به لامپ‌های حبابی معمولی دارند.

 نمودار رنگ (دقت رنگ):

این پارامتر که به عنوان CRI هم نامیده می‌شود تاثیر نور لامپ را بر روی اجسام توصیف می‌کند که تحت تاثیر آن نور اجسام دقیقا چه طیف رنگی را از خود منعکس می‌کنند. مقیاس CRI بین 1 تا ماکسیمم 100 می‌باشد. اگر بخواهیم این پارامتر را با خوب، بهتر و عالی توصیف کنیم، یک CRI خوب بین 60 تا 79؛ CRI بهتر بین 80 تا 89 و بهترین CRI ممکن نیز بین 90 تا 100 است.

برای مثال CRI در یک لامپ حبابی معمولی، فارغ از میزان وات و لومن آن، 100 است، در حالی که این پارامتر برای لامپ‌های کم مصرف (CFL) بین 82 تا 88 و برای لامپ‌های LED بین 65 تا 85 می‌باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که لامپ‌های LED نسبت به سایر لامپ‌ها از نمودار رنگ ضعیف‌تری برخوردار هستند.

راندمان / لومن بر وات:

این اندازه‌گیری نسبت نور خروجی کل از یک منبع نور را به توان ورودی کل می‌سنجد، به عبارت دیگر همان مفهوم کلی راندمان در لامپ را به ما می‌گوید. واضح است هرچه راندمان یک لامپ بالاتر باشد هزینه‌های مرتبط با آن نیز کاهش می‌یابد. محسابه این پارامتر با داشتن مقدار وات و لومن هر لامپ که بر روی جعبه آن درج شده کار آسانی می‌باشد؛ به سادگی می‌توان با تقسیم کردن میزان شار نوری لامپ به لومن بر آهنگ مصرف انرژی به وات بدست آورد.

همان 3 لامپی که در مثال‌های قبلی مقایسه کردیم را در نظر بگیرید. یک لامپ حبابی 40 وات معمولی که شار نوری برابر 500 لومن دارد راندمانی معادل 12.5 دارد ( 500 تقسیم بر 40). راندمان در یک لامپ LED با درخشش 450 لومن مساوی با 56.25 و در یک لامپ کم مصرف (CFL) با همان میزان درخشندگی 50 می‌باشد. از این پارامتر می‌توان نتیجه گرفت که لامپ‌های LED از راندمان بالاتری نسبت به سایر لامپ‌ها برخوردار می‌باشند.

دمای رنگ/ رنگ نور:

این پارامتر که با CCT نیز شناخته می‌شود توصیفی بر رنگ نور تابیده شده از لامپ است که می‌تواند طبعی گرم یا سرد داشته باشد. CCT در اصل یک کمیت دمایی است که آن را با واحد کلوین می‌سنجند. یک CCT کم از 4000 کلوین به پایین محسوب می‌شود و نور با این بازه دمایی را نوری گرم می‌شناسند. نورهای با CCT بالاتر (4000 کلوین به بالا) را نیز نورهای سرد می‌دانیم. با این‌که چشم و ذهن انسان عادت دارد دماهای پایین‌تر را با رنگ‌های سرد مانند آبی و دماهای بالاتر را با رنگ‌های گرم مانند قرمز مرتبط سازد، این اتفاق در پارامتر دمای رنگ برعکس رخ داده است؛ بدین معنی که نور با دماهای بالاتر را نور سرد و نور با دماهای پایین‌تر را نور گرم می‌شناسیم. به عنوان توجیهی برای این پدیده آهنی را هنگام گداختن تصور کنید؛ در ابتدای حرارت دادن که دمای آهن به اندازه کافی بالا نرفته رنگ آن سرخ می‌شود، سپس با ادامه دادن روند گداخت و بالا رفتن دما می‌بینم که رنگ آهن گداخته از قرمز به آبی متمایل می‌شود.

طبق نظر کارشناسان اگر بخواهیم برای این پارامتر نقاط مرجعی داشته باشیم می‌توانیم از پدیده‌های طبیعی استفاده کنیم. CCT در نور یک شمع حدود 1800 کلوین است، این پارامتر در نور طبیعی روز (مانند یک روز آفتابی در خرداد) 20000 کلوین می باشد. CCT در نور لامپ‌هایی که به عنوان آفتابی شناخته می شوند حدود 2700 کلوین است.

به عنوان مثال CCT در یک لامپ حبابی معمولی 40 وات 500 لومن بین 2700 تا 2900 کلوین، و در یک لامپ LED 8 وات 450 لومن و یک لامپ کم مصرف 9 وات 450 لومن 2700 کلوین می‌باشد.

الکتریسیته چگونه کار می کند؟

تصویر بالا به صورت شماتیک پاسخ این که الکتریسیته و برق چگونه کار می کند را توصیف می کند.

پس اگر بخواهیم تصویر بالا را تفسیر کنیم می گوییم: 

ولتاژ سعی دارد تا جریان را از داخل سیم عبور دهد ولی مقاومت در برابر عبور جریان ایستادگی می کند.

ابتدا به تعریف ولتاژ و جریان می پردازیم.

ولتاژ:

ولتاژ در واقع یک نیرو است که سبب می شود تا جریان الکتریکی در سیم (یا مدار ) حرکت کند. و واحد اندازه گیری آن ولت است.

ولتاژ برق برای مصارف خانگی ممکن است در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوت داشته باشد. ولی در کشور ما این مقدار حدوداً روی ۲۲۰ ولت قرار دارد.

جریان: 

حرکت بار الکتریکی (الکترون ها) در سیم یا مدار را جریان الکتریکی گویند که واحد آن آمپر است.

مقاومت: 

به هر قطعه یا عنصری که در مقابل حرکت الکترون ها مخالفت کند مقاومت گویند.

هر چه سطح مقطع سیم شما بزرگتر باشد، جریان بیشتری می تواند از آن سیم عبور کند.

به این نکته توجه کنید که:

ولتاژ دادنی و جریان گرفتی است.

یعنی اگر ما یک وسیله داشته باشیم که با ولتاژ ۱۱۰ ولت کار می کند و ما به اشتباه آن را به ولتاژ ۲۲۰ ولت وصل کنیم. مطمئنن آن وسیله آسیب می بیند. ولی در مورد جریان این طور نیست. یعنی اگر ما یک وسیله داشته باشیم که ۲ آمپر جریان مصرف می کند، در صورتی که آن را به یک منبع تغذیه ۳ آمپر وصل کنیم، آن دستگاه فقط به اندازه آن ۲ آمپری که نیاز دارد از منبع تغذیه برمی دارد و آسیبی به مدار آن وارد نمی شود.

گفتن این نکته هم خالی از لطف نیست:

در برق قانونی وجود دارد به نام قانون ۳۰ درصد. یعنی اگر شما وسیله ای دارید که ۷ آمپر جریان می کشد. بهتر است از سیمی برای برق رسانی به آن استفاده کنید که توانایی عبور ۱۰ آمپر جریان برق را داشته باشد. زیرا همیشه شرایط ایده آل برای آن سیم فراهم نیست و حتی کاهش یا افزایش دما می تواند به عبور جریان در آن سیم تاثیر بگذارد.

یک مثال دیگر از قانون ۳۰ درصد: 

فرضاً اگر شما در جایی یک دوربین مدار بسته نصب کرده اید که روی آن نوشته شده است که یک آمپر جریان مصرفی آن دوربین است، بهتر است از یک منبع تغذیه ۱٫۳ آمپری برای تغذیه آن استفاده کنید.

یک برق کار باید بداند که در هر قسمت از ساختمان حدوداً چه مقدار برق مصرف می شود و با توجه به این قضیه سیم مناسب را در سیمکشی آن قسمت به کار ببرد. و از فیوز مناسب برای سرخط آن بخش از ساختمان استفاده کند.

روش تنظیم پریزهای تایمردار

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بخواهید بعضی از وسایل برقی منزل یا محل کارتان را در یک زمان مشخص روشن یا خاموش کنید. مثلاً عادت داشته باشید که شب ها با کولر روشن بخوابید و بخواهید که کولر خودش بعد از یک ساعت خاموش شود. یا این که یک مرکز پرورش قارچ دارید که می خواهید یک دستگاه تهویه را در ساعت های مشخصی خاموش و روشن کنید تا هم در مصرف برق صرفه جویی کرده باشید و هم هوای مناسبی برای رشد قارچ ها ایجاد کرده باشید و ...

یک پریز تایمردار می تواند مشکل شما را حل کند. انواع مختلفی از این دستگاه در بازار موجود است.

این دستگاه در واقع به عنوان یک واسط بین پریز برق و دستگاه موردنظر عمل می کند. یعنی از یک طرف دارای یک دو شاخه جهت اتصال به پریز برق و از طرف دیگر دارای یک پریز برای خروج برق است.

تنظیم این دستگاه به این صورت است. بر روی دستگاه تعدادی شماره مشاهده می کنید که یا به صورت ۱۲ ساعته و یا به صورت ۲۴ ساعته بر روی یک قسمت دایره ای متغییر درج شده است. فرض می کنیم هم اکنون ساعت ۱۱ شب است، پس نشانگر را روی عدد ۱۱ قرار می دهیم. مطابق تصویر زیر:

بر روی دستگاه ۹۶ دیپ سوئیچ قرار گرفته که هر کدام معرف ۱۵ دقیقه است. (پس حداقل زمان قابل تنظیم ۱۵ دقیقه است).

حال فرضاً می خواهید به تایمر دستور دهید که دستگاه شما را در ساعت ۵ روشن کند و در ساعت ۶ خاموش. پس دیپ سوئیچ های بین عدد ۵ تا ۶ را تغییر حالت دهید (یعنی به سمت بالا بکشید).

این عمل را می توانید برای هر ساعت مورد نظری که می خواهید انجام دهید. این برنامه ریزی شما در روزهای بعدی هم به همین صورت تکرار خواهد شد.

از این سیستم می توانید برای مواقعی هم که در سفر هستید استفاده کنید تا تعدادی لامپ را روشن کند و این گونه دزدها فکر کنند که کسی در منزل است.

انواع مختلفی از این پریزهای تایمردار در بازار موجود است که قیمت های آن از ۳۰ هزار تومان شروع شده و تا ۷۰ هزار تومان ادامه دارد، که پیشنهاد ما به شما خرید جنس اصلی آن به قیمت ۷۰ هزار تومان است.

دستگاهی که در بالا مشاهده کردید از نوع آنالوگ بود که فقط قابلیت برنامه ریزی برای ۲۴ ساعت را دارد و در طول هفته همان برنامه روز قبل را تکرار می کند. اگر برنامه ریزی شما در هر کدام از روزهای هفته با بقیه روزها فرق دارد، پس شما نیاز دارید که یک تایمر دیجیتال هفتگی خریداری کنید.

خروجی که معمولاً می توانید از پریزهای تایمردار موجود در بازار بگیرید ۱۶ آمپر و تا ۳۶۰۰ وات توان است.

کابل برق مناسب برای کولر گازی

برای برق رسانی به کولر گازی از چه کابلی استفاده کنیم؟؟؟ 

معمولاً بر روی پلاک کولر گازی ها مقدار ظرفیت سرمایشی و گرمایشی آن ها به وات نوشته شده است. که اگر این مقدار را بر ۳٫۵ تقسیم و بر ۱۲ ضرب کنیم یک مقدار به دست می آید که به آن BTU یا British Therminul Unit گفته می شود (البته با اندکی اختلاف). شاید مقدار BTU را مستقیماً هم روی پلاک کولر گازی نوشته باشند.

مثال:

فرض کنید ظرفیت سرمایشی یک کولر گازی ۷۰۰۰ وات باشد. اگر ما این مقدار را بر ۳٫۵ تقسیم و آنگاه بر ۱۲ ضرب کنیم، به عدد ۲۴۰۰۰ می رسیم که این کولر گازی در بازار به ۲۴ هزار معروف است که منظور همان مقدار BTU  آن است.

بعد از این که مقدار BTU کولر گازی مشخص شد آن را بر ۲۰۰۰ تقسیم کنید. عدد به دست آمده مقدار جریان مصرفی آن کولر گازی بر حسب آمپر است. پس یک کولر گازی ۲۴ هزار حدوداً ۱۲ آمپر جریان می کشد.

مشخصات روی برچسب:

روی پلاک بعضی از کولر گازی ها، مقدار جریان مصرفی آن ها هم نوشته شده است. و نیازی به محاسبات بالا نیست. 

سایز کابل:

شاید الان به این نتیجه رسیده باشید که یک سیم شماره ۱٫۵ برای برق رسانی به این کولر گازی مناسب باشد!!!

ولی جواب از لحاظ تئوری بله است و از لحاظ عملی خیر.

می دانیم که یک سیم شماره ۱٫۵ می تواند حدوداً ۱۶ آمپر برق را از خود عبور دهد و یک سیم شماره ۲٫۵ حدوداً ۲۰ آمپر. این مقادیر در صورتی است که شرایط ایده آل برای سیم برق فراهم باشد. مثلاً دمای هوا ۲۴ درجه باشد، طول سیم خیلی زیاد نباشد، سیم در مسیر تکه تکه و چسب خورده نباشد و … که همیشه این شرایط فراهم نیست. در ضمن کولر های گازی در زمان استارت اولیه جریان بیشتری (تا ۱٫۵ برابر حالت عادی) مصرف می کنند.

پس اگر فاصله کابل مصرفی تا محل کولر گازی حدوداً ۱۰ متر است و ظرفیت کولر گازی حداکثر ۱۸۰۰۰ بی تی یو می باشد. می توان از کابل ۲ در ۲٫۵ استفاده کرد.

اگر ظرفیت کولر گازی بین ۱۸۰۰۰ تا ۳۲۰۰۰ بی تی یو است و طول کابل هم حدوداً ۲۰ متر است، باید از کابل ۲ در ۴ استفاده کرد.

و اگر ظرفیت کولر گازی بالاتر از ۳۲۰۰۰ BTU است ، باید از کابل ۲ در ۶ استفاده کرد.

نکته: 

اگر در ساختمان ارت اجرا شده است. باید یک  رشته سیم دیگر به عنوان ارت رد کنید.

بهتر است که از سیم های تکه تکه و چسب خورده استفاده نکنیم. زیرا سیم ها در محل هایی که با نوار چسب به هم وصل می شوند دچار گرمای شدید و آتش سوزی می شوند. بهتر است سیم ها مستقیم از جعبه فیوز یا کنتور اصلی تا محل کولر گازی کشیده شود. متأسفانه سیم های تقبلی هم در بازار زیاد شده، به طوری که سیم های ۲/۵ به اندازه سیم های ۱/۵ و سیم های ۴ به اندازه سیم های ۲/۵ هستند. پس همیشه سیم ها را از فروشگاه های معتبر تهیه کنید.

با توجه به محاسبات بالا فیوزی هم که سر راه کولر گازی نصب می کنید حدوداً باید ۲۰ تا ۲۵ آمپر باشد. البته اگر کولر گازی شما کمتر از ۱۸ هزار BTU است، فیوز های با ظرفیت کمتر هم می تواند جواب گوی کار شما باشد.

یک نکته برای برق کارها:

در یک تقسیم بندی کلی می توان گفت که کولرهای گازی خانگی، یا یک تکه هستند یا دو تکه (اسپیلت). اگر برای یک کولر گازی یک تکه سیم کشی می کنید، فقط کافیست دو رشته سیم شماره ۴ را مستقیم از جعبه فیوز تا محل نصب کولر ببرید. (یعنی شیار بزنید، لوله قرار دهید و سپس کابل را رد کنید).

اما سیم کشی یک کولر گازی دو تکه به این صورت است:

برای بیشتر کولر های گازی دو تکه باید برق را فقط تا محل کمپرسور (که معمولاً در تراس یا پشت بام نصب می شود) ببرید. ولی در بعضی از مدل ها باید برق تا محل یونیت داخلی برده شود. پس اگر شما به عنوان یک برق کار، یک ساختمان را از پایه سیم کشی می کنید و از این اطلاع ندارید که بعداً قرار است صاحب خانه کدام مدل را برای خانه اش خریداری کند، باید برق را تا هر دو محل ببرید. بهتر است از جعبه فیوز تا محل کمپرسور (یونیت خارجی) یک لولۀ P.V.C ۱۶ قرار دهید و بعد از محل کمپرسور تا محل کولر گازی (یونیت داخلی) هم یک لولۀ دیگر نصب کنید.

نکته: 

معمولاً کابل برق کولر های تا ۱۸۰۰۰ بی تی یو به محل پنل (یونیت داخلی)  و کولرهای با ظرفیت بالاتر به محل کمپرسور می رود.

نکته: 

تمیز بودن کندانسور جهت عبور جریان هوا تا میزان زیادی از برق مصرفی کولر می‌کاهد.

نکته: 

نصب کندانسور در سایه باعث جلوگیری از هدر رفت قابل توجهی از برق مصرفی آن‌ها خواهد شد.

نکته: 

در صورت امکان کولر گازی را در مسیر باد نصب کنید، زیرا این کار باعث انتقال بهتر حرارت در کندانسور شده و در نتیجه راندمان کولر افزایش یافته و مصرف برق کاهش خواهد یافت.

نکته: 

خیلی از دوستان هم سوال می کنند که کابل فرمان چیست و برای کابل فرمان از چه کابلی استفاده کنیم. 

پاسخ: ” به کابلی که از محل کولر گازی (یونیت داخلی) تا کندانسور (یونیت خارجی) کشیده شده، کابل فرمان گفته می شود. و از اسم آن مشخص است که برای تبادل فرمان بین این دو قسمت استفاده می شود. نصب کابل فرمان به همراه لوله مسی بر عهدۀ ما برق کارها نیست و نصب آن بر عهدۀ نصاب کولر گازی ست. ولی بد نیست بدانید که تعداد رشته های کابل فرمان در بعضی از مدل ها، ۴ رشته یا ۵ رشته یا ۶ رشته یا ۷ رشته به نمره ۱/۵ است، که تعداد رشته های آن به نوع و امکانات کولر گازی بستگی دارد.

روش انتخاب سیم و کابل مناسب

در صورتی‌که برای انجام پروژه‌های برقی و یا دستگاه و تجهیزات برقی خود نیاز به خرید سیم و کابل دارید، باید پیش از خرید بدانید به سیم یا کابل با چه ویژگی‌ها و سطح مقطعی نیاز دارید. این کار به سادگی به کمک محاسبات ریاضی که در ادامه به آن پرداخته می شود صورت می‌پذیرد. انتخاب سیم و کابل مناسب با هدفتان، علاوه بر کاستن هزینه‌ها، می‌تواند امنیت و راندمان کاری را نیز بالا ببرد.

هیچ چیز بدتر از این نمی‌شود که سیم و کابلی برای سیم کشی پروژۀ صعنتی یا خانگی‌تان استفاده کنید که از مرغوبیت خوبی برخودار نیست. این نه تنها به معنی صرف هزینۀ هنگفت برای تعمیر است بلکه شهرت و اعتبار کاری‌تان را هم زیر سوال می‌برد. با این حال انتخاب سیم و کابل مناسب چندان هم راحت نیست. به همین منظور ما در این طلب چند ویژگی را معرفی خواهیم کرد که باید در انتخاب سیم و کابل به آن‌ها دقت کنید.

توانمندی‌های شرکت سازنده سیم و کابل:

در ابتدا باید به دنبال سه ویژگی مهم در شرکت سازندۀ سیم و کابل باشید که عبارتند از:

یک شرکت سازنده سیم و کابل معتبر انواع مختلفی از محصولات را عرضه می‌کند و در صورت وجود محصولات سفارشی خاص مشتری‌ها را می‌پذیرد.

دومین ویژگی که باید در شرکت سازنده‌ی سیم و کابل به دنبال آن باشید ظرفیت تولید محصولات آن شرکت است. شرکت سازنده باید بتواند سفارش محصولات در مقیاس بزرگ و کوچک را تولید کنید.

آخرین ویژگی که شرکت سازنده باید داشته باشد پیشتیبانی و خدمات مهندسی پس از فروش محصولات است. پشتیبانی و خدمات پس از فروش نشانه‌ی اعتبار شرکت است و ارائه‌ی این خدامات یک شرط ضروری برای انتخاب شرکت سازنده‌ی سیم و کابل می‌باشد.

هنگام انتخاب برند سیم و کابل به آن دقت کنید قیمت محصولات است.

قیمت:

بعد از توانمندی‌های شرکت، دومین ویژگی که باید هنگام انتخاب برند سیم و کابل به آن دقت کنید قیمت محصولات است. هر گرانی بی علت نیست، اما باید با صرف زمان و در نظر گرفتن بودجه بهترین گزینه را انتخاب کنید.

کیفیت:

اگر کیفیت سیم و کابل پایین باشد قیمت آن چندان مهم نیست. بنابراین از خرید محصولات کم کیفیت چراکه ممکن است خسارات جبران ناپذیری به دنبال داشته باشد. به اطلاعاتی که روی سیم و کابل درج می‌شود دقت کنید. این اطلاعات شامل استانداردهای صنعتی و اجرایی است که شرکت سازنده از آن‌ها پیروی می‌کند.

به‌عنوان نکتۀ آخر به دنبال برندی باشید که طیف زیادی از ابزار و تجهیزات سیم و کابل را تولید می‌کند. بدین ترتیب می‌توانید تمام محصولات مورد نیاز خود را به صورت یک‌جا و از یک شرکت تهیه کنید.

روش‌های محاسباتی:

اصولاَ برای انتخاب بهترین نوع سیم و کابل لازم است تا از روش‌های محاسباتی کمک بگیریم، به گونه‌ای که بتوان به این روش مناسب‌ترین سیم و کابل را با توجه به رعایت مسایل استاندارد امنیتی و اقتصادی انتخاب کنیم. به طور کلی نمی‌توان از هر سیم و یا کابلی در هر موردی استفاده کنیم، زیرا تمامی هادی‌ها با توجه به سطح مقطع خود قادر به عبور مقدار جریان مشخصی می‌باشند که اگر جریان عبوری از میزان قابل تحمل آن‌ها بیشتر شود می‌تواند مسبب مشکلات و خطرات جبران ناپذیری گردد.

بنابراین برای انتخاب سیم و کابل مناسب باید مشخصه‌های زیر به صورت کامل محاسبه شوند:

۱. جریان بار باید همیشه از حداکثر جریان مجاز هادی کمتر باشد.

۲. افت ولتاژ باید همیشه از میزان افت ولتاژ توصیه شده (مجاز) کمتر باشد.

۳. پارامتر دیگر درجه حرارت محیط و سرعت خنک شدن هادی است که بستگی به محیط و محل استفاده از کابل دارد.

۴. آخرین پارامتر مقاومت الکتریکی هادی است که به جنس هادی بستگی دارد.

نحوۀ محاسبۀ جریان مصرفی دستگاه:

معمولاً توان یا قدرت دستگاه و همین طور ضریب توان آن روی پلاک دستگاه به عنوان مشخصات فنی دستگاه نوشته می‌شود. نمادهای به کار رفته در فرمول‌ها به قرار زیر است:

جریان مصرفی بر حسب آمپر = I

ولتاژ شبکه بر حسب ولت = U

توان دستگاه بر حسب وات = P

*توجه داشته باشید که در محاسبات هر 1 اسب بخار معادل 376 وات است.

ضریب توان = COSφ

محاسبۀ جریان مصرفی در سیستم‌های جریان مستقیم ساده است و از تقسیم مستقیم توان بر ولتاژ شبکه بدست می‌آید، اما در سیستم‌های تک‌فاز و سه فاز باید توان را بر ضریبی از ولتاژ شبکه تقسیم کنیم. بنابراین می‌توان به کمک روابط ریاضی جریان مصرفی دستگاه را در دو سیستم سه فاز و تک فاز به صورت زیر محاسبه کرد:

محاسبۀ جریان کابل موردنیاز:

جریان مجاز واقعی کابل را به کمک فرمول IC = I / F.K محاسبه می‌کنند که در آن:

جریان مجاز واقعی کابل = IC

جریان مصرفی = I

ضریب تصحیح تعداد کابل‌ها = K

*توجه داشته باشید که مقادیر این ضرایب از این جدول بر می‌آیند:

درجه حرارت محیط = T

ضریب تصحیح حرارت = F

که این ضریب برای دو نوع کابل کشی زمینی و هوایی از فرمول زیر به دست می‌آید:

انتخاب سطح مقطع مناسب:

در این مرحله با توجه به جریان مجاز محاسبه شده و نوع کابل مورد نیاز می‌توانیم سطح مقطع مناسب را انتخاب کنیم.

محاسبه افت ولتاژ کابل

اگر در مرحلۀ پیشین کابلی با سطح مقطع S انتخاب کرده باشیم، می‌توان درصد افت ولتاژ را در سه سیستم جریان مستقیم، تک فاز و سه فاز، به کمک روابط ریاضی به صورت زیر محاسبه کرد:

همان طور که مشاهده کردید درصد افت ولتاژ در سیستم سه فاز در دو حالت هادی با جنس مس و یا آلومینیم محسابه شد ولی در سیستم‌های تک فاز و جریان مستقیم، پیش فرض را فقط هادی از جنس مس می‌گیریم.

نمادهای به کار رفته در فرمول ها به قرار زیر می‌باشد:

طول کابل موردنیاز بر حسب متر = L

توان مصرفی دستگاه بر حسب وات = P

ولتاژ شبکه بر حسب ولت = U

سطح مقطع کابل بر حسب میلیمتر مربع = S

در صورتی که افت ولتاژ محاسبه شده بیش از حد مجاز تعیین شده باشد (معمولاً 1.5% برای مصرف‌کننده‌های تک فاز و 3% برای مصرف‌کننده‌های سه فاز)، بنابراین لازم است که کابلی با سطح مقطع بزرگتر از انتخاب قبلی در نظر گرفته شود.

مثال:

فرض کنید می‌خواهید برای یک دستگاه سه فاز با قدرت 200 اسب بخار و ضریب توان 0.8 کابل کشی هوایی کنید. ولتاژ شبکه را 380 ولت و فاصله ترانس تا محل دستگاه را نیز 200 متر فرض کنید. به کمک مراحل زیر، گام به گام نحوه انتخاب یک کابل مناسب را برای این سیستم شرح می‌دهیم:

گام اول: محاسبۀ جریان مصرفی دستگاه

گام دوم: محاسبۀ جریان کابل مورد نیاز

IC = I / F.K  => K=1 , F=1  => IC = 280 A

گام سوم: انتخاب سطح مقطع  مناسب

با توجه به جریان فوق و نوع کابل کشی که هوایی می‌باشد، کابل هادی مسی با عایق PVC (3*150) را انتخاب می‌کنیم.

گام چهارم: محاسبۀ افت ولتاژ کابل

از آن جا که افت ولتاژ کمتر از 3% می‌باشد، کابل انتخاب شده مورد تأیید قرار می‌گیرد.

مسیر عبور کابل:

به طور کلی اگر محیط خارجی کابل از شرایط مساعدی برای انتقال حرارت برخوردار باشد به گونه‌ای که کابل بتواند حرارت داخلی خود را سریع‌تر دفع و یا منتقل کند، قابلیت عبور جریان کابل افزایش خواهد یافت. با این تفاسیر، کابل‌هایی که در خاک قرار گرفته باشند قادرند جریان بیشتری را نسبت به کابل کشی هوایی از خود عبور دهند.

در جدول پایین قابلیت تحمل بار کابل‌های تک رشته در صورت قرار گرفتن در کنار هم در داخل زمین نشان داده شده است و این امر گویای این مطلب است که هر چقدر تجمع کابل‌ها کنار هم زیادتر باشد، انتقال حرارت به محیط کمتر شده و در نتیجه قابلیت تحمل بار افت پیدا خواهد کرد.

روش نصب لوستر

در نصب لوستر ها مهم ترین کار، طریقۀ نصب قلاب و زنجیر برای لوستر است. اگر ساختمان هنوز نیمه کاره است، بهترین کار این است که یک زنجیر را به تیر آهن های سقف جوش دهید. که این بهترین و ایمن ترین روش برای آویزان کردن لوستر است.

اگر لوستر تازه ای خریداری کرده اید و قصد نصب کردن آن را دارید، پیشنهاد می کنیم نکاتی که به صورت مرحله به مرحله در ادامه است را مطالعه کنید تا بتوانید بدون کمترین خطایی این امر را به سرانجام برسانید:

مرحلۀ اول – قطع کردن فیوز: 

به دلیل این که قرار است با برق در تماس باشیم پیش از هر حرکتی، باید فیوز مربوطه را قطع کنیم. حتماً بعد از قطع کردن فیوز، به هنگام جدا کردن سیم های برق لوستر قبلی دقت داشته باشید و بدون آن که به سیم ها دست بزنید با استفاده از فاز متر از قطع بودن برق اطمینان پیدا کنید. سپس با خیال راحت سیم ها را جدا کنید. و لوستر قبلی را از قلاب جدا کرده و از سقف پایین بیاورید.

مرحلۀ دوم – زنجیر لوستر جدید را اندازه کنید: 

معمولاً شرکت های تولید لوستر به اندازۀ کافی زنجیر به لوستر متصل می کنند، ولی اگر سقف شما کوتاه باشد باید تعدادی از حلقه های زنجیر را از آن جدا کنید. با استفاده از یک انبردست و یا دم باریک می توانید به حلقه ها تابی بدهید و آن را از حلقه های دیگر جدا کنید. دقت داشته باشید بعد از کم کردن حلقه ها باید مجدداً سیم برقی که از میان زنجیرها عبور کرده بود را از میان زنجیرها عبور دهید.

مرحلۀ سوم – آویزان کردن لوستر از قلاب سقف: 

معمولاً قلاب در سقف موجود است، اگر قلابی در سقف مشاهده نمی کنید باید کار افزودن قلاب را نیز خودتان انجام دهید. این امر با سوراخکاری و افزودن رول پلاک و یک قلاب ساده به سادگی انجام می شود. فقط توجه داشته باشید برای ایجاد سوراخ در سقف باید محلی را انتخاب کنید که سیم از آن محل عبور نکرده باشد.

الف: 

اگر سقف اتاق از نوع سقف کاذب نیست، شما باید از رول بولت هایی که در تصویر پایین آمده است استفاده کنید.

رول بولت پروانه ای

این رول بولت ها در اندازه های مختلف در بازار وجود دارد و هر چه لوستر شما سنگین تر باشد، باید از رول بولت های بزرگتری استفاده کنید. نحوۀ نصب آن ها هم به این صورت است که ابتدا با دریل سقف را سوراخ کنید طوری که رول بولت با یک فشار خیلی کم داخل سوراخ قرار گیرد. آنگاه قسمت چنگک مانند آن را با انبردست آن قدر بچرخانید که پره های رول بولت در سقف باز شود و کاملاً محکم شود. آن گاه لوستر را به چنگک رول بولت وصل کنید و سپس سیم های که از کلید برق آمده را به لوستر وصل کنید.

این نوع رول بولت ها توانایی تحمل لوسترهای با وزن حداکثر ۱۵ کیلوگرم را دارند.

ب: 

اگر سقف کاذب است و وزن لوسترها حداکثر ۱۰ کیلوگرم است می توانید از رول بولت های پروانه ای که در تصویر زیر می بیند، استفاده کنید.

پیچ پروانه ای

برای نصب این مدل رول بولت ها، باید با دریل، سقف را سوراخ کنید (پیشنهاد ما متۀ شماره ۱۶ است)، به طوری که انگشت شست شما به راحتی داخل سوراخ جا شود. آنگاه پروانه های پیچ را بسته و آن را در سوراخ فشار دهید. مشاهده می کنید که پروانه های آن در داخل سقف کاذب باز می شود. حالا قسمت چنگک مانند آن را بچرخانید تا محکم شود. آنگاه لوستر را به آن آویزان کنید. مانند تصویر زیر:

ج: 

اگر وزن لوستر بیشتر از ۱۰ کیلوگرم است، حتماً باید به نحوی سقف کاذب را بردارید و به سقف اصلی ساختمان برسید. بعد قلابی را به سقف اصلی ساختمان جوش دهید یا از رول بولت هایی که در قسمت الف توضیح داده شد، استفاده کنید.

د: 

حالا به سراغ سقف های یونولیت ( آکاستیو یا آکاسیو ) می رویم. نصب لوستر بر روی سقف های یونولیت سخت تر و وقت گیرتر از سقف های دیگر است. در این نوع سقف ها ابتدا به وسیله یک گردبر به قطر حدوداً ۱۲ سانتی متر، یک سوراخ در سقف ایجاد کنید. وقتی که به آکاستیوهای سقف رسیدید با یک پیچ گوشتی، شروع به ساییدن آکاستیوها کنید تا به یک سقف بتنی برسید ( مطمئن باشید که به یک سقف بتنی خواهید رسید). حدوداً قطر این آکاستیوها ۲۵ سانتی متر است. حالا بقیه مراحل شبیه قسمت الف است. یا می توانید از سه عدد پیچ و رول پلاک هم استفاده کنید. اگر لوستری که نصب می کنید از نوع صفحه ای و چسبیده به سقف است پس نیازی به پر کردن آن سوراخی که ایجاد کرده اید نیست زیرا لوستر روی آن را می پوشاند. ولی اگر لوستر شما  از نوع آویزان است، باید از یک گچ کار بخواهید که آن سوراخ را پر کند.

در نصب لوستر های صفحه ای در سقف های یونولیت یک نکته وجود دارد. بعد از این که به سقف بتنی رسیدید و رول بولت یا پیچ رول پلاک را نصب کردید، آن گاه به وسیلۀ سیم رابیتس مرکز قسمت فلزی بعلاوه شکل این لوسترها را با انبردست به رول بولت وصل کنید. سیم رابیتس را چند دور، دور آن بچرخانید تا از محکم بودن آن مطمئن شوید. چهار عدد پیچ ام دی اف هم به آن بزنید تا این طرف و آن طرف نرود. آنگاه لوستر را به قسمت فلزی به علاوه شکل وصل کنید. منظور از قسمت فلزی بعلاوه شکل قطعه ای است که در تصویر زیر می بینید.

اگر سیم برق از قبل تعبیه نشده است. با یک پیچ گوشتی یک شیار کوچک در سقف ایجاد کنید و سیم برق دو رشته را در شیار قرار داده و روی آن را با یک لیسه پلاستیکی، گچ کنید.

مرحلۀ چهارم – متصل کردن سیم های برق: 

برای اتصال سیم ها باید از ترمینال برق استفاده نمائید. در صورتی که کلید شما دوپل است به یک ترمینال سه تایی نیاز دارید و در صورتی که کلید شما تک پل است یک ترمینال دوتایی کافی است. در کلیدهای دوپل سه سیم در سقف مشاهده می کنید که ۲ تای آن ها فاز (برق دار) و دیگری نول (بدون برق) است. 

در کلیدهای تک پل نیز دو سیم وجود دارد که یکی از آن ها فاز و دیگری نول است. معمولاً سیم های فاز با رنگ قرمز و سیم نول با رنگ های آبی مشخص اند. البته برای تشخیص سیم های فاز (در صورت وصل بودن برق) می توان از فازمتر استفاده کرد. در صورتی که تعداد سیم هایی که در بالای لوستر است ۳ تا بود یعنی سیستم لوستر شما دو پل است، که می توانید به سادگی به کلیدهای دوپل وصل کنید. برای این کار کافی است سیم تک را به عنوان نول در نظر بگیرید و سیم جفتی (دو سیم متصل به هم) را فاز در نظر بگیرید. 

هر سیم فاز لوستر را به یک سیم فاز سقف و تک سیم نول را به تک سیم نول سقف وصل نمائید. در صورتی که لوستر شما ۳ سیم داشت و در سقف شما تنها ۲ سیم موجود بود باید سیم جفتی لوستر را بعد از لخت کردن به یکدیگر متصل کنید و به عنوان فاز در نظر بگیرید و سیم تکی را نیز به عنوان سیم نول در نظر داشته باشید و سپس مطابق مراحل بالا فاز لوستر را به فاز سقف و نول لوستر را نیز به نول سقف متصل نمائید.

مرحلۀ پنجم – زیباسازی محل اتصال: 

در این مرحله باید قطعۀ زنبق شکل لوسترتان را بالا بکشید وسیم های اضافی را پشت آن مخفی کنید و بعد به وسیلۀ پیچ و یا قطعه پلاستیکی آن زنبق را در آن بالا ثابت کنید.

مرحلۀ ششم – نصب حباب ها یا شیدها و سپس لامپ ها: 

بسته به نوع لوستری که خریداری کرده اید حباب یا شیدهای لوستر را متصل کنید. پس از نصب حباب ها لامپ ها را در جای خود بپیچانید. البته در برخی مدل ها که شیدها بر روی لامپ ها قرار می گیرد ابتدا باید لامپ ها را متصل کنید و سپس شیدها را بر روی آن سوار کنید.

مرحلۀ هفتم – وصل کردن فیوز برق و آزمایش روشن شدن لوستر: 

در این مرحله فیوزی را که در مرحله اول قطع کرده بودید، مجدداً وصل کنید و با زدن کلید لوستر آن را روشن نمائید. در صورتی که کلیه لامپ ها روشن شد، به این معناست که شما کلیۀ مراحل را به درستی انجام داده اید. در صورتی که یک یا چند لامپ روشن نمی شود ابتدا اطمینان حاصل کنید که لامپ ها سوخته نباشند و سپس یک به یک مراحل پیش را چک کنید.

جعبه تقسیم برق (جانکشن باکس)

جعبه تقسیم (جانکشن باکس) محفظه ای جهت اتصالات الکتریکی می باشد به گونه‌ای که  اتصالات را از دید پنهان کرده و مانع دسترسی آسان به آن ها می شود. جعبه تقسیم فلزی یا جعیه تقسیم پلاستیکی به عنوان بخشی از سیستم کاندوئیت حساب می شوند و بیشتر در سقف، زیر زمین و یا در نزدیکی تابلو های توزیع در مراکز تجاری و صنعتی کاربرد دارند.

سیم‌ها از طریق لولۀ برق یا کابل به جعبه تقسیم وارد می‌شوند و به وسیلۀ ترمینال‌های موجود در جعبه تقسیم انشعاب گرفته می‌شوند.

در سیم‌کشی ساختمان اغلب لازم است که از سیم‌ها انشعاب گرفته شود. به همین دلیل در مسیر سیم‌ها جعبه‌ای به‌نام جعبه تقسیم قرار داده می‌شود. جعبه تقسیم بر دو نوع جعبه تقسیم روکار و جعبه تقسیم توکار موجود می‌باشد. جعبه تقسیم روکار از جنس کائوچو یا چدن است که در داخل آن چهار استوانهٔ شیاردار قرار دارد. سیم‌ها داخل شیار قرار می‌گیرند و به وسیلهٔ پیچی که روی آن‌ها قرار گرفته محکم می‌شوند. پس از اتصال و انجام کار در جعبه تقسیم را می‌بندند. جعبه تقسیم روی سطح کار (دیوار – تخته) نصب می‌شود. جعبه تقسیم توکار از جنس فلزی یا پلاستیکی ساخته می‌شود. داخل قوطی فلزی را به وسیلهٔ مقوا عایق‌بندی می‌کنند و در داخل کار قرار می‌دهند.

 در سیم‌کشی برق ساختمان‌ها، جعبه تقسیم یکی از ابزارهای مفید است که برای نصب تعدا زیادی سیم و ابزار برقی و محافظت از آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. جعبه‌های تقسیم در اشکال و سایزهای مختلف وجود دارند. این جعبه‌ها برای پریزها، سوییچ‌ها، لامپ‌های داخل سقف و هم چنین برای خشک نگه داشتن و محافظت از سیم‌های به هم تابیده شده مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بر اساس سایز و شکل، جعبه تقسیم‌ها مقادیر متفاوتی از سیم‌ها را در خود نگه می‌دارند. جعبه‌های تقسیم گرد، مربع، مستطیل،کم عمق، ضد آب، و منعطف هستند. با توجه به نیازتان و متناسب با ساختمان ممکن است در جایی به یک جعبه تقسیم نیاز باشد و در جایی دیگر چند جعبه تقسیم برای اضافه کردن تعداد زیادی از وسایل و سیم‌های برقی نیاز باشد. بنابراین با توجه به تعداد و سایز سیم‌ها و سایر قطعاتی که در جعبه تقسیم قرار می‌گیرد، نوع جعبه تقسیم متناسب انتخاب می‌شود. برای مثال ممکن است با توجه به حجم سیم‌ها نیاز باشد جعبه تقسیم عمیق‌تری انتخاب شود.

یکی از انواع جعبه تقسیم‌ها، جعبه تقسیم پلاستیکی است که دارای مزایایی می‌باشد. جعبه تقسیم پلاستیکی نارسانا و نصب آن بسیار راحت است. جعبه‌های تقسیم پلاستیکی بر دیواره خود یکسری اطلاعات راجع به عمق، حجم و ... دارند که به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را با توجه به کار خود داشته باشید و پریزها، سوییچ‌ها و لوازم برقی دیگر را به‌خوبی برای نصب و عملکرد بهتر، در کنار هم قرار دهید.

بعضی اوقات نیاز است که جعبه‌ تقسیم در خارج از ساختمان نصب شود، برای این منظور جعبه تقسیم پلاستیکی می تواند بهترین انتخاب باشد. جعبه‌های تقسیم ضد آب اگر به‌درستی نصب شوند می توانند به خوبی از سیم ها و وسایلی که داخلشان هست، محافظت کرده و مانع از خیس شدن و قطعی آن‌ها شوند. پلاستیکی بودن جعبه تقسیم و نارسانا بودن آن سبب می‌شود تا در صورت تماس سیم‌ها با بدنه جعبه تقسیم، اختلال و قطعی به وجود نیاید.

تا چند سال قبل برقکارها از جعبه تقسیم در برق کشی استفاده می کردند. ولی این روزها دیگر استانداردها و مهندسین ناظر برق اجازۀ استفاده از آن روش قدیمی را نمی دهند. و باید به روش جعبه فیوز سیم کشی کرد.

ولی از آن جایی که شاید برای شما هم پیش بیاید که بخواهید برق ساختمان یک منزل مسکونی قدیمی را عیب یابی کنید، روش کار آن را توضیح میدهیم.

از جعبه تقسیم برای انشعاب گرفتن در مسیر لوله ها و سیم ها استفاده می شود. در برقکاری قدیمی به این صورت بود که بالای هر کلید برق، و در ارتفاع ۴۰ سانتی متر زیر سقف، یک جعبه تقسیم نصب می کردند. تا سیم نول را به داخل کلید نبرند و در همان جعبه تقسیم آن را با سیم نولی که به لامپ می رود، سربندی کنند.با این روش سیم و لوله کمتری مصرف میشد.

روش لوله گذاری در جعبه تقسیم به صورت شکل زیر بود. در تصویر زیر خطوط قرمز لوله برق هستند.

 در داخل بعضی از جعبه تقسیم ها چهار عدد پیچ وجود دارد و در داخل بعضی مدل ها چیزی نیست و باید سیم ها را با چسب برق سربندی کنید. نقشۀ سربندی سیم ها هم به صورت زیر است. مشاهده می کنید در حالت معمولی، چهار لولۀ برق که هر کدام دو یا سه رشته سیم دارند به داخل جعبه تقسیم می آید. اگر در آن منزل مسکونی ارت اجرا شده باشد، لوله ها دارای سه رشته سیم و اگر ارت اجرا نشده باشد، لوله ها فقط دو رشته سیم دارند. این چهار لوله ای که گفتیم به شرح زیر است.

- یکی ورودی برق

- یکی خروجی برق

- یکی به کلید برق

- یکی به لامپ

در تصویر بالا:

سیم سبز زرد، سیم ارت.

سیم مشکی، نول

سیم قرمز، فاز

سیم قهوه ای هم سیمی است که با زدن کلید برق، فاز دار می شود و به لامپ می رود. ( اصطلاحاً دستک)

علت چشمک زدن لامپ های کم مصرف و روش رفع آن

اگه لحظه روشن شدن لامپ کم مصرف به آن دقت کنید، می بینید که لامپ کم مصرف چند لحظه دیرتر از زدن کلید روشن می شود. به این دلیل که تا رسیدن به ولتاژی مناسب، رگوله شده و برای تحریک الکترون های داخل لامپ کمی زمان صرف می شود.

درون لامپ کم مصرف یک مدار یکسو کننده وجود دارد (مبدل برق شهر به برق مستقیم یا DC). مقدار ولتاژ خازن بعد از یکسو شدن باید به یک مقدار خاصی رسیده (شارژ شده) تا عملیات شروع شود ( شارژ شود). در اکثر مواقعی که لامپ کم مصرف چشمک می زند ، به دلیل وجود خازن می باشد،  یعنی زمانی که ولتاژ خیلی کم به این خازن می رسد، شروع به شارژ شدن کرده و با سرعت روی المان های مار تخلیه می شود. زمانی که لامپ کم مصرف چشمک می زند یعنی خازن بار خودش را بر روی المان های مدار تخلیه کرده و دوباره شروع به شارژ شدن می کند. این چرخه یا سیکل تا آخر ادامه پیدا می کند به همین دلیل لامپ کم مصرف هر چند ثانیه یا دقیقه یک بار چشمک می زند. در کل مقدار کمی از جریان به لامپ کم مصرف رسیده و آن جریان کم، نمی تواند لامپ را به طور کامل روشن کند ولی برای شارژ و دشارژ شدن خازن کافیست. شارژ شدن خازن طول کشیده اما تخلیه آن لحظه ایست.

شاید برای ما هم اتفاق افتاده باشد که لامپ کم‌مصرفی را داشته باشیم که چشمک می زند و به خصوص در شب مزاحمت ایجاد می‌کند، در اول شاید به نظر برسد لامپ کم‌مصرف ما مشکل دارد و قصد تعویض آن را داشته باشیم، در ادامه به دلایل ایجاد چنین مشکلی می‌پردازیم و راهکار حل این مشکل را به شما خواهیم گفت.

۱- کلید چراغ داری که برای قطع و وصل لامپ کم‌مصرف استفاده می‌شود:

بله؛ درست است یکی از مهم‌ترین احتمال‌ها کلیدی است که برای این لامپ استفاده می‌شود، اگر توجه کنید داخل بعضی از کلیدهای برق  چراغ کوچکی روشن است که برای مشخص شدن جای کلید در شب است کاربرد دارد، اگر چنین کلیدهایی لامپ را قطع و وصل می‌کند برای لامپ مشکل ایجاد می‌کند و باعث چشمک زدن آن می‌شود، دلیل این عمل هم این است که وقتی کلید قطع است یک برق کمی از چراغ داخل کلید عبور می‌کند و به لامپ می‌رسد.

راهکار:

قاب کلید خود را به‌وسیلۀ یک‌فاز متر باز کنید و لامپ داخل کلید را بیرون بکشید یا یک‌ رشته از سیم‌های لامپ داخل کلید را قطع کنید، اگر مشکل حل نشد راهکار دوم را بررسی کنید.

۲- سیم فاز مستقیم به لامپ کم‌مصرف وصل است:

برای روشن شدن لامپ باید مسیری از فاز به نول یا بالعکس وجود داشته باشد، مثلاً وقتی شما کلید برق را می زنید در واقع لامپ بین فاز و نول قرار می گیرد ،به این ترتیب جریان از طریق لامپ بین فاز و نول جابجا می شود. در برخی از ساختمان ها، به اشتباه یا عمدی سیم فاز را مستقیماً به مصرف کننده وصل کرده و نول را به کلید وصل می کنند. در چنین مواردی وقتی فاز مستقیماً به لامپ کم مصرف می رود، بدنه لامپ، سرپیچ، دیوار، سقف یا یک تکه آهن، فلز می تواند نقش نول را ایفا کند اما نه به اندازه ای که جریان کامل رد بشود. این جریان کم باعث چشمک زدن لامپ کم مصرف بشود. 

راهکار:

برای حل چنین مشکلی باید منشأ سیمی که به لامپ آورده  شده را پیدا کنید و جای فاز و نول را عوض کنید. به‌طور مثال اگر مستقیم به جعبه‌فیوز رفته باشد باید در آن جا جای نول و فاز را جابجا کنیم تا لامپ کم‌مصرف درست عمل کند.

۳- استفاده از دیمر به‌جای کلید برای لامپ کم‌مصرف:

اگر روی کارتن‌های لامپ کم‌مصرف هم توجه کرده باشید نوشته‌شده  که از دیمر برای خاموش و روشن کردن لامپ استفاده نکنید (دیمر وسیله‌ای است که برق خروجی آن قابل تنظیم است همانند یک شیر آب که  می‌توانیم مقدار آب موردنیاز خود را کم‌وزیاد کنیم، بیشترین کاربرد آن در منازل برای پنکه‌های سقفی است که دور پنکه را کم‌وزیاد می‌کند) دیمر ها چون در آن از قطعات الکترونیکی استفاده‌شده است اگر هم‌مقدار ولوم آن را روی صفر قرار دهیم باز یک مقدار کوچکی برق را از خود عبور می‌دهد که برای چشمک زدن لامپ کم‌مصرف کفایت می‌کند.

راهکار:

برای حل این مشکل دیمر خود را بازکنید به جای آن‌یک کلید یک پل نصب کنید، توجه داشته  باشید که کلید دارای چراغ درون خود نباشدبرای این کار حتمابرق را قطع کنید.

 لامپ‌های هالوژن LED:

در این‌گونه لامپ‌ها به‌جای چشمک زدن یک مشکل دیگر ایجاد می‌شود که باوجود خاموش بودن کلید برق یک نور خیلی کمی در لامپ روشن است که اگر از راهکارهای بالا استفاده کنید مشکل رفع می‌شود.