جعبه تقسیم (جانکشن باکس) محفظه ای جهت اتصالات الکتریکی می باشد به گونه‌ای که اتصالات را از دید پنهان کرده و مانع دسترسی آسان به آن ها می شود. جعبه تقسیم فلزی یا جعیه تقسیم پلاستیکی به عنوان بخشی از سیستم کاندوئیت حساب می شوند و بیشتر در سقف، زیر زمین و یا در نزدیکی تابلو های توزیع در مراکز تجاری و صنعتی کاربرد دارند.
سیم‌ها از طریق لولۀ برق یا کابل به جعبه تقسیم وارد می‌شوند و به وسیلۀ ترمینال‌های موجود در جعبه تقسیم انشعاب گرفته می‌شوند.
در سیم‌کشی ساختمان اغلب لازم است که از سیم‌ها انشعاب گرفته شود. به همین دلیل در مسیر سیم‌ها جعبه‌ای به‌نام جعبه تقسیم قرار داده می‌شود. جعبه تقسیم بر دو نوع جعبه تقسیم روکار و جعبه تقسیم توکار موجود می‌باشد. جعبه تقسیم روکار از جنس کائوچو یا چدن است که در داخل آن چهار استوانهٔ شیاردار قرار دارد. سیم‌ها داخل شیار قرار می‌گیرند و به وسیلهٔ پیچی که روی آن‌ها قرار گرفته محکم می‌شوند. پس از اتصال و انجام کار در جعبه تقسیم را می‌بندند. جعبه تقسیم روی سطح کار (دیوار – تخته) نصب می‌شود. جعبه تقسیم توکار از جنس فلزی یا پلاستیکی ساخته می‌شود. داخل قوطی فلزی را به وسیلهٔ مقوا عایق‌بندی می‌کنند و در داخل کار قرار می‌دهند.
در سیم‌کشی برق ساختمان‌ها، جعبه تقسیم یکی از ابزارهای مفید است که برای نصب تعدا زیادی سیم و ابزار برقی و محافظت از آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. جعبه‌های تقسیم در اشکال و سایزهای مختلف وجود دارند. این جعبه‌ها برای پریزها، سوییچ‌ها، لامپ‌های داخل سقف و هم چنین برای خشک نگه داشتن و محافظت از سیم‌های به هم تابیده شده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بر اساس سایز و شکل، جعبه تقسیم‌ها مقادیر متفاوتی از سیم‌ها را در خود نگه می‌دارند. جعبه‌های تقسیم گرد، مربع، مستطیل،کم عمق، ضد آب، و منعطف هستند. با توجه به نیازتان و متناسب با ساختمان ممکن است در جایی به یک جعبه تقسیم نیاز باشد و در جایی دیگر چند جعبه تقسیم برای اضافه کردن تعداد زیادی از وسایل و سیم‌های برقی نیاز باشد. بنابراین با توجه به تعداد و سایز سیم‌ها و سایر قطعاتی که در جعبه تقسیم قرار می‌گیرد، نوع جعبه تقسیم متناسب انتخاب می‌شود. برای مثال ممکن است با توجه به حجم سیم‌ها نیاز باشد جعبه تقسیم عمیق‌تری انتخاب شود.
یکی از انواع جعبه تقسیم‌ها، جعبه تقسیم پلاستیکی است که دارای مزایایی می‌باشد. جعبه تقسیم پلاستیکی نارسانا و نصب آن بسیار راحت است. جعبه‌های تقسیم پلاستیکی بر دیواره خود یکسری اطلاعات راجع به عمق، حجم و ... دارند که به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را با توجه به کار خود داشته باشید و پریزها، سوییچ‌ها و لوازم برقی دیگر را به‌خوبی برای نصب و عملکرد بهتر، در کنار هم قرار دهید.
بعضی اوقات نیاز است که جعبه تقسیم در خارج از ساختمان نصب شود، برای این منظور جعبه تقسیم پلاستیکی می تواند بهترین انتخاب باشد. جعبه‌های تقسیم ضد آب اگر به‌درستی نصب شوند می توانند به خوبی از سیم ها و وسایلی که داخلشان هست، محافظت کرده و مانع از خیس شدن و قطعی آن‌ها شوند. پلاستیکی بودن جعبه تقسیم و نارسانا بودن آن سبب می‌شود تا در صورت تماس سیم‌ها با بدنه جعبه تقسیم، اختلال و قطعی به وجود نیاید.
تا چند سال قبل برقکارها از جعبه تقسیم در برق کشی استفاده می کردند. ولی این روزها دیگر استانداردها و مهندسین ناظر برق اجازۀ استفاده از آن روش قدیمی را نمی دهند. و باید به روش جعبه فیوز سیم کشی کرد.
ولی از آن جایی که شاید برای شما هم پیش بیاید که بخواهید برق ساختمان یک منزل مسکونی قدیمی را عیب یابی کنید، روش کار آن را توضیح میدهیم.
از جعبه تقسیم برای انشعاب گرفتن در مسیر لوله ها و سیم ها استفاده می شود. در برقکاری قدیمی به این صورت بود که بالای هر کلید برق، و در ارتفاع ۴۰ سانتی متر زیر سقف، یک جعبه تقسیم نصب می کردند. تا سیم نول را به داخل کلید نبرند و در همان جعبه تقسیم آن را با سیم نولی که به لامپ می رود، سربندی کنند.با این روش سیم و لوله کمتری مصرف میشد.
روش لوله گذاری در جعبه تقسیم به صورت شکل زیر بود. در تصویر زیر خطوط قرمز لوله برق هستند.
در داخل بعضی از جعبه تقسیم ها چهار عدد پیچ وجود دارد و در داخل بعضی مدل ها چیزی نیست و باید سیم ها را با چسب برق سربندی کنید. نقشۀ سربندی سیم ها هم به صورت زیر است. مشاهده می کنید در حالت معمولی، چهار لولۀ برق که هر کدام دو یا سه رشته سیم دارند به داخل جعبه تقسیم می آید. اگر در آن منزل مسکونی ارت اجرا شده باشد، لوله ها دارای سه رشته سیم و اگر ارت اجرا نشده باشد، لوله ها فقط دو رشته سیم دارند. این چهار لوله ای که گفتیم به شرح زیر است.
- یکی ورودی برق
- یکی خروجی برق
- یکی به کلید برق
- یکی به لامپ
در تصویر بالا:
سیم سبز زرد، سیم ارت.
سیم مشکی، نول
سیم قرمز، فاز
سیم قهوه ای هم سیمی است که با زدن کلید برق، فاز دار می شود و به لامپ می رود. ( اصطلاحاً دستک)
