فتوسل ها ظرفیت مشخص و محدودی در جریانی که می توانیم از آن ها بگیریم دارند و اگر بیشتر از آن از فتوسل جریان بکشیم، رلۀ داخل فتوسل خواهد سوخت.
ولی گاهی اوقات پیش می آید که اگر بخواهیم یک دستگاه با توان و آمپر مصرفی بالایی را با یک فتوسل خاموش و روشن کنیم، در حالی که آمپر خروجی فتوسل جوابگو نیست. در این صورت باید از کنتاکتور در مدار فتوسل استفاده کنیم.
ما به این خاطر در این مدار از کنتاکتور استفاده می کنیم چون، توان فتوسل نمی رسد که تعداد زیادی چراغ را روشن کند، و ما توان کمِ فتوسل را به بوبین کنتاکتور می دهیم تا کنتاکتور فعال شود و تیغه داخلی آن که توان بیشتری دارد، عمل خاموش و روشن کردن چراغ ها را انجام دهد.
این که در این مدار از کنتاکتور تک فاز استفاده کنید یا سه فاز، فرقی نمی کند، ولی از آن جایی که کنتاکتور سه فاز در بازار به راحتی پیدا می شود و تفاوت قیمت چندانی هم با کنتاکتور تک فاز ندارد، ما در مدار زیر از کنتاکتور سه فاز استفاده می کنیم. در این صورت دو تا از تیغه های کنتاکتور سه فاز بدون استفاده خواهد بود و فقط یکی از تیغه های آن استفاده می شود. در تصویر زیر یک کنتاکتور سه فاز را مشاهده می کنید.
همان طور که مشاهده می کنید، کنتاکتور بالا ۱۰ ترمینال (یا همان پیچ اتصال) دارد. که با اسم های A1 و A2 و L1 و T1 و L2 و T2 و L3 و T3 و 13NO و ۱۴NO نام گذاری شده است.
روش اتصال کنتاکتورها بسیار سادست. بر روی کنتاکتور دو ترمینال وجود دارد که با علامت A1 و A2 مشخص شده اند، این دو ترمینال، جهت تغذیه بوبین های کنتاکتور هستند، یعنی وقتی شما فاز را به A1 و نول را به A2 وصل کنید، بوبین کنتاکتور عمل می کند و وقتی بوبین کنتاکتور فعال شود،
ترمینالِ L1 را به T1 وصل می کند.
ترمینالِ L2 را به T2 وصل می کند.
ترمینالِ L3 را به T3 وصل می کند.
و در کنتاکتور بالا ۱۳NO را به ۱۴NO وصل می کند. البته بعضی از کنتاکتور ها این تیغۀ آخری را ندارند و فقط سه تیغه بالا را دارند.
همان طور که گفتیم این یک کنتاکتور سه فاز است پس ما فقط تیغه L1 و T1 را استفاده می کنیم و با تیغه های دیگر کاری نداریم. حال به نقشه اتصال کنتاکتور به فتوسل توجه کنید.
آموزش نصب:
حالا فرض کنید که می خواهید در یک محوطه یا پارک که تعداد زیادی پایه چراغ وجود دارد، یک فتوسل نصب کنید، به طوری که چراغ ها به صورت اتوماتیک در شب روشن و در روز خاموش شوند. ما نقشه آن را برای شما ترسیم کرده ایم.
همان طور که مدار بالا مشاهده می کنید، سیم فاز ابتدا وارد فتوسل می شود (از طریق سیم قهوه ای) آن گاه زمانی که فتوسل تشخیص دهد که هوا تاریک شده است، فاز خروجی را فعال می کند و فاز از طریق سیم قرمز رنگ، از فتوسل به بوبین کنتاکتور می رسد (به ترمینالA1) بوبین آهنربایی شده و تیغه ها را به سمت عقب می کشد. با این جابجایی تیغه ها، ترمینال L1 با T1 تماس پیدا می کند و سیم فاز به چراغ ها می رسد.
نکته:
ورودی کنتاکتور فرقی نمی کنه که سیم سه فاز وصل باشه یا تک فاز چون که خروجی ما سه فاز نیست یعنی می شه یک سیم تک فاز آورد و بین ورودی انشعاب گرفت و بسته به شرایطی که نیاز هست اون رو می بندیم.
نکته:
اگه سیم A1 و A2 را جابه جا ببندیم اشکالی پیش نمی یاد؛ به خاطر ترتیبش معمولاً خروچی فتوسل رو به A1 و A2 رو به نول وصل می کنن (چون که A1 و A2 دو سر بوبین هستش و فرقی نمی کنه که به کدوم وصل شه) و ۴ ۵ ۶ هم خروجی کنتاکتور هست و اون ها رو به لامپ، پروژکتور و هر چیزی که قراره روشن خاموش شه وصل می کنیم به تمام چیزایی که قراره وصل شه هم توجه می کنیم که چقدر جریان می کشه.
مثلاً:
قراره ۹ تا نورافکن ۱۰۰۰ وات وصل بشه خب ما میایم ۹ رو ضرب ۱۰۰۰ می کنیم که میشه ۹۰۰۰ وات. اینو تقسیم بر ۲۲۰ می کنیم می شه ۴۰/۹۰
خب این همه جریان رو با خود فتوسل نمی شه مدیریت کرد، یه کنتاکتور ۱۶A کافیه
جریان رو می شه از این فرمول به دست آورد:
I=P/V جریان (آمپر) = توان (وات) تقسیم بر ولتاژ (ولت)
اگر بیایم کنتاکتور ۱۶ آمپر بگیریم برای این مقدار جریان کافیه چون هر ورودی کنتاکتور حداکثر ۱۶ آمپر میتونه از خودش عبور بده که ما می تونیم اون رو بین ورودی ها تقسیم کنیم.
