فازمتر یا فازنما، وسیله ای برای تشخیص وجود ولتاژ الکتریکی است. شما به کمک این وسیله می توانید وجود جریان الکتریکی را داخل هادی برق تشخیص دهید. برعکس تصور خیلی از مردم، فازمترها تنوع بسیار زیادی دارند و در انواع و اشکال مختلفی در بازار قابل دسترس هستند. فازمترهای به شکل پیچ گوشتی، عمومی ترین شکل فازمتر هستند که اکثر مردم با آن آشنا هستند و افزون بر باز و بسته کردن پیچ، برای تشخیص سیم فاز از سیم نول نیز به کار می روند.
هرگاه نوک فازمتر را داخل یکی از خانه های پریز یا سر سیمی که برق در آن جریان دارد بگذاریم و انگشت دست را روی پیچ انتهایی دسته آن قرار دهیم اگر لامپ آن روشن شد آن سیم فاز است. دکمه ای که در انتهای فازمتر قرار دارد و باید آن را فشار دهید.
دسته فازمتر ماده ای عایق است و لذا می توان با استفاده از آن به راحتی برای تشخیص وجود یا عدم وجود جریان برق استفاده نمود.
فازمتر همانند لامپ عمل می کند. چون بدن انسان پتانسیل منفی دارد، لذا می تواند قطب منفی برای مقاومت بسیار بالای موجود در فازمتر باشد. به همین دلیل وقتی که فازمتر را وارد پریز برق می نمایید بخش بسیار کمی از الکترون ها که از مقاومت فازمتر عبور می کنند وارد بدن فرد شده و لامپ درون فازمتر در اثر عبور این جریان کم، روشن می شود.
در فازمترهای معمولی یک لامپ نئون و یک مقاومت سری در حد چند مگا اهم وجود دارد. لامپ های نئون بر حسب فاصلۀ دو الکترود داخلی، نیاز به اختلاف پتانسیل خاصی دارند که در لامپ نئون فازمتر ها، این مقدار نزدیک به ۷۰ ولت می باشد، وقتی ولتاژ از مرز ۷۰ ولت گذشت گاز داخل لامپ یونیزه می شود و جریان عبور می کند و انتقال الکترون های گاز به مدار بالاتر و برگشت به مدار قبلی نور مرئی ایجاد می کند. مقاومت سری تضمین می کند که جریان عبوری به مرز خطرناک نرسد و در حد چند میکرو آمپر خواهد بود.
در حقیقت با ورود فازمتر به پریز برق (بخش فاز) و اتصال انگشت به قسمت انتهایی سبب ایجاد یک مدار می شویم و این اختلاف پتانسیل را فراهم می کنیم، از این رو چراغ فازمتر روشن می شود.
فازمتر از ۸ قطعه تشکیل شده است:
۱- لبه
۲- عایق
۳- مقاومت
۴- لامپ نئون
۵- فنر
۶- پیچ
۷- گیره
۸- محفظه
تمام این اجزا به جز نوک آن در یک بدنۀ عایق شدۀ شفاف یا مات که از پلاستیک ساخته شده، پوشیده می شوند.
